Willets Point, dal van stof en olie

De beruchte buurt Willets Point in New York wordt volgend jaar tegen de vlakte gegooid. Een plek vol duistere handel en criminaliteit, maar ook het thuis van een aantal toegewijde petrolheads.

Vanaf hier zie je net het hoogste gedeelte van Manhattan. Deze plek ademt leegte, spanning en ironie. Willets Point ligt op een kilometer of twaalf ten noorden van het kapitalistische Queens en ten zuiden van de allerarmste wijken. Men is hier niet aangesloten op water of riolering. Je ziet talloze kleine garages met personeel dat ongetwijfeld zwart en voor een prikkie werkt. Ook wonen hier veel armen en is er een levendige markt voor gestolen auto’s.

Het valt niet mee om hier doorheen te rijden. Er is weinig over van het asfalt en her en der liggen grote zwarte kraters vol modder. Hoe voorzichtig en langzaam je ook rijdt, je auto komt er altijd legerbruin vandaan. Dit laatste tot groot genoegen van de werklui in Willets Point, die van hot naar her rijden om dat ene onderdeeltje te vinden om een auto mee te repareren. In deze bruine modderbende zie je af en toe een pareltje voorbij komen. Een grote rode in dit geval.

Felix Lora bezit een rode Ford Thunderbird. ‘Ik kocht deze Ford uit ‘64 zodat ik wat afleiding had. Op die manier kan ik mij volledig op iets richten. Ik heb vrijwel al het werk zelf gedaan in de werkplaats van mijn bedrijf (36 Avenue Rims and Tires), gewoon in het stof en de modder. Mijn buurman heeft het spuitwerk gedaan, dus de hele auto is in Willets Point gerestaureerd. Hij is niet perfect, dat weet ik, maar dat is deze plek evenmin. Het is maf hier, iedereen wil geld verdienen en je geld afhandig maken. Verslaafden, de burgemeester, de politie. Het is moeilijk om hier te functioneren.’

De prestaties van Felix zou ik vooral niet afkraken. Willets Point, ook wel de ‘IJzeren Driehoek’ genoemd, is een 80 jaar oud gebied dat het midden houdt tussen uitschot en de rest van de wereld. Hier bestaan geen functietitels, geen arbeidsvoorwaarden, geen werktijden. Ieders rol is divers of tegenstrijdig. Lasser-bandenmonteur, elektrotechnicus-schilder, sleutelaar-makelaar. Van de ene naar de andere kapotte auto. ‘Als het stuk is, kan ik het maken’, zegt Felix.

Een Willets Point-veteraan genaamd Satellite legt uit hoe het hier werkt. ‘Ik begon als regelneef. Er zijn hier zo’n 256 officiële bedrijven en 2.700 werknemers en het kan uren duren voordat je precies degene vindt die je nodig hebt. Jij regelt dan een dienst of verkoopt iets en je werkt puur voor de fooien. Daarmee bouw je een netwerk op. Twintig jaar geleden kon ik nog niet eens een schroevendraaier bij iemand lenen. Nu regel ik wat ik maar wil, ik leer nieuwe dingen en groei op die manier. Je moet jezelf er echt inwerken, maar dat is niet gemakkelijk. Het is moeilijk om vertrouwen te winnen hier. Sommige mensen maken dat lastig.’

In het noordelijke deel ligt een gebied dat Felix liever mijdt. ‘Ga ‘s nachts niet naar het autokerkhof. Daar wonen drugsverslaafden, in de auto’s. Soms komen ze hier om wat klusjes te doen, vuil werk of het verkopen van onderdelen, maar het zijn gevaarlijke jongens. Een paar maanden geleden werd er een lijk gevonden bij de sloperij. Vanwege die drugsverslaafden laat ik mijn Thunderbird ‘s nachts nooit buiten staan. Doe ik dat wel dan ontbreken de volgende dag de wielen of de spiegels. Als je sommige verhalen hoort dan begrijp je wel dat het stadsbestuur de boel hier wil opdoeken.’

Dat wíllen ze niet alleen, dat gaat ook gebeuren. Het 610 miljoen dollar kostende Citi Field honkbalstadion ligt vlak naast Willets Point. Het is het onderkomen van de New York Mets en er ligt slechts een krappe tweebaansweg tussen het stadion en de garages. Aan de rechterkant smoezelige werkplaatsen die op decennia oud vuil staan. Aan de linkerzijde de steriele toekomst, bestaand uit steen, staal en glas. Modern bouwwerk of achterbuurt. Zoals je ‘voor’ en ‘na’ ziet in verbouwingsprogramma’s, zo willen ze Willets Point wegvagen.

Het uitbreiden van Citi Fields was een speerpunt van Michael Bloomberg, de vorige burgemeester van New York. Maar eigenlijk stond dit al op de agenda van iedere burgemeester sinds de jaren vijftig. Nu heeft de gemeente eindelijk groen licht gegeven voor een project van drie miljard dollar, waarbij de garages plaats moeten maken voor woningen, winkels, parken en een school.

Volgens het bestuur van New York is er 15,5 miljoen dollar opzij gezet om de bedrijfjes van Willets Point nieuw onderdak te geven. Meer dan veertig hebben er al een andere locatie gevonden, anderen zijn nog in onderhandeling daarover. Maar intussen blijft er nog steeds bedrijvigheid bestaan op de oude plek. Felix verklaart: ‘Eerst werd mij geld aangeboden, maar daarna hoorde ik niets meer. Dus ik dacht dat het spelletjes waren van de politici, dat is al vijftig jaar zo.’

‘Toen Bloomberg burgemeester werd, was het serieuzer, hij wilde de herontwikkeling echt doorzetten. De politie, de afvalverwerking, de brandweer, allemaal komen ze hier langs om de boel in de gaten te houden. Zelfs op zondag, terwijl ik aan mijn auto werk. De sfeer hier wordt nu echt gespannen.’

Satellite voegt daaraan toe: ‘Heel veel gevestigde bedrijven zijn gedwongen de boel te verkopen. De eigenaren worden afgekocht met een jaar huur en een jaar salaris, maar dat is niet genoeg, zeker niet voor de werklui. Er lopen hier bijna 3.000 arbeiders rond en 70 procent daarvan werkt zwart omdat ze niet de juiste papieren hebben. Ze komen uit allerlei gebieden; denk aan Zuid-Amerika en Korea. Wat zal er met hen gebeuren? We weten niet waar ze zijn, wat ze doen, of ze nog leven. Daarnaast heb je nog de klanten, waar moeten die heen?’

Ruben Vargas komt al tientallen jaren met zijn klassieke Volkswagen Beetle naar Willets Point. Hij kent Felix vanwege zijn Thunderbird. Naast de Beetle uit 1968 bezit hij ook twee oude Chevrolet Impala’s. ‘Ik wil nergens anders heen met mijn auto’s. Hier vertrouw ik ze.’ Manuel Gordillo heeft een uitlatenshop en staat onderwijl in de blauwe walm die uit de Kever van Ruben komt. ‘We zitten hier nu 24 jaar. Het maakt niet uit wat het is, wij kunnen er een nieuwe uitlaat onder zetten. Maakt niet uit hoe oud, maakt niet uit hoe het eruit ziet of wie erin rijdt. We stellen geen vragen en doen niet moeilijk. We doen gewoon ons werk.’

Je zou verwachten dat er bij deze stoffige bedrijfjes langs de hobbelige wegen klanten komen die weinig te besteden hebben en een beetje shabby zijn. Niets is minder waar. Er is geen enkele congruentie tussen de werkplaatsen en de klanten. Voor elke vijf Fords die je hier ziet, is er een Range Rover, een Porsche of een BMW. Satellite beweert dat hij ooit aan een Lamborghini werkte. Je zou denken dat de rijken hier niet alleen komen omdat het goedkoop is. Maar Felix wil er liever niet verder op ingaan. ‘Je hoort wel eens dingen, maar ik stel geen vragen, we doen ons werk. Ik koop auto’s en onderdelen van mensen die ik vertrouw. We hebben hier al genoeg gedoe met de politie.’

‘Alex’ verkoopt onderdelen. Hij wil niet op de foto en zijn echte naam mogen we niet gebruiken. Zijn gelaat is gespannen, hij straalt rusteloosheid uit. ‘Aan veel van de Range Rovers en geïmporteerde onderdelen zit een luchtje, daar bestaat geen twijfel over. Mensen stelen auto’s, halen alle onderdelen eraf en verkopen die hier. De bedrijven kopen die gewoon en vervolgens worden ze weer doorverkocht.’

‘Er gebeurt van alles. Als men bijvoorbeeld de afbetaling van een auto niet kan opbrengen, komen ze hier midden in de nacht heen om de auto in brand te steken en zo het verzekeringsgeld te innen. Of ze betalen anderen om dit voor hen te doen. We zijn hardwerkende mensen, geen criminelen, maar we leven wel aan de onderkant van de samenleving en doen meer dan jij om een dollar te verdienen.’

Als je de kans krijgt, breng dan een bezoek aan Willets Point. Een dergelijke omgeving vind je nergens anders in een Westers land. Het inspireert, maar maakt tegelijkertijd wanhopig. Het is een puzzel die niet opgelost kan worden. Een plek die eigenlijk niet zou moeten bestaan en die straks ook echt niet meer bestaat. In dit gekke middeleeuwse stukje New York past de fraaie Thunderbird van Felix totaal niet. Hier vecht men tegen armoede, verslaving of onzekerheid. In het ergste geval tegen alle drie.

‘Ik blijf hier tot het bittere einde, tot de uiterste deadline’, aldus Felix. ‘Ik heb hier mijn klanten, iedereen kent mij. Het is een stressvol bestaan, maar als ik afleiding nodig heb, ga ik een auto restaureren. Je kunt hier mooie dingen maken.’ 

Over Willets Point

De Amerikaanse schrijver F. Scott Fitzgerald omschreef Willets Point en het Corona Park-gebied in zijn boek The Great Gatsby als ‘Valley of Ashes’. Voordat de autobedrijfjes zich hier verzamelden, lag er een vuilstort. Hier werd afval gestort samen met de as die uit ovens kwam.

In 1939 en 1940 werd de boel schoongeveegd voor de New York World’s Fair en omgedoopt tot Flushing Meadows Park. Ook in 1964 werd dit gebied gebruikt voor de New York World’s Fair, toen werden er twee torens gebouwd die op vliegende schotels leken. In 1997 waren ze nog te zien in de sciencefiction-film Men in Black.